Στην μηχανή κατασκευής ταινιών που ονομάζεται Hollywood οι video game ταινίες είναι ένα μελανό σημείο που δεν λέει να καθαρίσει.
Τα πρώτα video games έκαναν την εμφάνισή τους στα τέλη της δεκαετίας του 70 και στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας ήταν μία επανάσταση στον χώρο της ποπ κουλτούρας. Ξαφνικά όλα τα εμπορικά κέντρα είχαν παιχνιδομηχανές ή όπως είναι πιο γνωστά, arcade και άρχισαν να ξεπηδούν μαζικά video game μαγαζιά ή όπως τα αποκαλούσαμε μικροί, ουφάδικα. Ολόκληρες γενιές γαλουχήθηκαν στον κόσμο των video games μέχρι οι κονσόλες να είναι πλέον προσωπική υπόθεση και τα σημεία συνάντησης των gamers να πραγματοποιούνται στο Internet. Από την εμφάνισή της μέχρι σήμερα η βιομηχανία των βιντεοπαιχνιδιών είναι από τις πιο επικερδείς παγκοσμίως, με εκαταμμύρια ανθρώπους μικρούς και μεγάλους να αφιερώνουν ατελείωτες ώρες στους αγαπημένους τους τίτλους.
Το Hollywood παρακολουθώντας την αυξανόμενη άνοδο των videogames και την αγάπη του κοινού στους ψηφιακούς πρωταγωνιστές κίνησε άμεσα τις διαδικασίες για τις πρώτες live action μεταφορές στην μεγάλη οθόνη. Οι απανταχού gamers ήταν εκστασιασμένοι για το γεγονός ότι θα βλέπαν σε ταινίες χαρακτήρες όπως ο Mario, ο Ryu και ο Liu Kang. Τα λεφτά για τις παραγωγές ρέαν άφθονα, τα εφέ μπορούσαν να δημιουργήσουν την videogame αίσθηση, η επιλογή αξιόλογων ηθοποιών ήταν δεδομένη, τι θα μπορούσε να πάει στραβά; Και το Hollywood απάντησε: ΟΛΑ!
Το όνειρο των gamers κατέληξε σε μία απάτη καθώς οι περισσότερες ταινίες που έχουν κυκλοφορήσει όχι μόνο δεν ήταν καλές αλλά φτάναν και σε σημείο να μην έχουν κανένα σημείο σύνδεσης με τα αντίστοιχα videogames. Τα studios και οι δημιουργοί φάνηκε ότι δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το πως να κάνουν μία σωστή μεταφορά στο πανί και το μόνο που θέλαν ήταν να κερδοφορήσουν πάνω στη δημοφιλία των εκάστοτε videogames που κυκλοφορούσαν και να μην δημιουργήσουν κάτι πραγματικά καλό. Η πλειοψηφία των ταινιών βασισμένων σε videogames αποτελείται από κακές ταινίες με τις καλύτερες από αυτές να μην ξεπερνουν το επίπεδο των guilty pleasures, χώρις κανένα ίχνος πραγματικής καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Είναι λάθος των δημιουργών ή μήπως η φύση των video games δεν επιτρέπει μία αξιοπρεπή μεταφορά στον κινηματογράφο;
Για να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα πρέπει να εξεταστούν τα βασικά χαρακτηριστικά οι ομοιότητες και οι διαφορές των videogames και των κινηματογραφικών ταινιών.
1. Τα κακά storyline των παιχνιδιών
Τα τελευταία χρόνια η ποιότητα των βιντεοπαιχνιδιών έχει ανέβει κατακόρυφα. Τίτλοι όπως τα Last of Us, Mass Effect, Fallout, Witcher, Skyrim έχουν ανεβάσει τον πήχη μεταφέροντας στα videogames κινηματογραφικά στοιχεία. Ενδιαφέροντα και ουσιώδη storyline, φαντασμαγορικά πλάνα, επένδυση στην ανάπτυξη χαρακτηρών είναι μερικές από τις θετικές αλλάγές που έχουν πραγματοποιηθεί. Οι ήρωες των video games δεν είναι απλά όργανα για την επίτευξη της αποστολής, αλλά χαρακτήρες με σάρκα, οστά και κίνητρα που ανεβάζουν την ποιότητα της εμπειρίας του gaming, με αποτέλεσμα το βαθύτερο δέσιμο μεταξύ του παίκτη και του αντίστοιχου χαρακτήρα που χειρίζεται.
Αυτό όμως δεν συνέβαινε πάντα. Τα πρώτα video games είχαν εντελώς διαδικαστικό χαρακτήρα που περιοριζόταν στο gameplay και το σενάριο ήταν υποτυπώδες, σχεδόν αχρείαστο. Ελάχιστα παιχνίδια είχαν σοβαρά σενάρια με τα περισσότερα να αφηγούνται μία απλή ιστόρια και το βάρος να πέφτει στην απεικόνιση του ψηφιακού κόσμου και την διεκπεραίωση του παιχνιδιού.
Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η πρώτη video game ταινία που γυρίστηκε ποτέ, το Super Mario Bros. Για τους ελάχιστους που δεν γνωρίζουν, το Super Mario είναι μία σειρά παιχνιδιών με ήρωα έναν υδραυλικό που έχει σκοπό να σώσει μία πριγκίπισσα που έχει απαγάγει ένας σαυροειδής κακός. Οι παραγωγοί πατώντας στην δημοφιλία του χαρακτήρα σκέφτηκαν ότι μία ταινία βασισμένη στον Mario θα μπορούσε να γυριστεί επιτυχημένα. Τελικά το αποτέλεσμα τους διέψευσε και το Super Mario Bros απέτυχε τόσο καλλιτεχνικά όσο και εμπόρικα. Η ταινία είχε ακριβή παραγωγή και ένα πρωτοκλασάτο καστ αλλά δυστυχώς το σενάριο ήταν επιεικώς απαράδεκτο. Και δεν μπορούσε να γίνει κι αλλίως καθώς το παιχνίδι δεν είχε ποτέ ένα σενάριο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να στηριχτει και μία ταινία.
Η συνέχεια στα 90ς ήταν η ίδια με τα διάσημα video games της εποχής να μεταφέρονται στην μεγάλη οθόνη και να αποτυγχάνουν πανηγυρικά, με εξαίρεση το Mortal Kombat κυρίως γι αυτό τον λόγο. Σε αυτές τις ταινίες η έλλειψη καλού σεναρίου είναι εμφανής κι αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι δεν είχαν εξ’ αρχής ένα σενάριο πάνω στο οποίο να χτιστεί μία καλή ταινία.
2. Η χρονική διάρκεια
Ένα βασικό γνώρισμα των βιντεοπαιχνιδιών είναι η υπάρξη επιπέδων. Ο κεντρικός χαρακτήρας ξεκινάει από την αρχή και εξελίσσεται στην πορεία του παιχνιδιού μέχρι τον τερματισμό. Η διαδικασία είναι χρονοβόρα και είναι ένας από τους βασικούς λόγους όπου τα video games κατάφεραν να κερδίσουν ένα τεράστιο μέρος του κοινού.
Στις ταινίες όμως είναι αδύνατον να συμβεί αυτό. Μέσα σε μιάμιση αλλά και τρεις ώρες ακόμα, δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί ένας χαρακτήρας, ο οποίος θέλει ώρες παιξίματος μέχρι να φτάσει στην ολοκλήρωση της αποστολής του. Οι gamers έχουν αγάπησει τους χαρακτήρες γιατί έχουν περάσει ατελείωτες ώρες μαζί τους και έτσι όταν έρχεται η στιγμή που τους βλέπουν ζωντανά σε μία ταινία, καταλήγουν να μην εισπράττουν το ίδιο συναίσθημα που είχαν όταν τους χειρίζονταν.
Η λύση σε αυτό βέβαια ίσως να είναι πολύ απλή. Αντί για μία μεμονωμένη ταινία, μία σειρά θα ήταν ικανή να αποτυπώσει ιδανικά το ταξίδι του ήρωα καθώς έχει την πολυτέλεια των πολλών επεισοδιών δίνοντας χώρο για μία ανάπτυξη αντίστοιχη ενός videogame. Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι το Resident Evil θα κυκλοφορήσει σε σειρά από το Netflix και η κίνηση αυτή ίσως αποδειχτεί σωτήρια για το είδος των videogame μεταφορών. Μία άλλη λύση θα ήταν η δημιουργία ενός κινηματογραφικού σύμπαντος μέσα στο οποίο οι χαρακτήρες θα εξελισσόνταν σύμφωνα με την videogame λογική, στα πρότυπα του MCU. Αυτό είναι όμως πιο δύσκολο εγχείρημα λόγω του υψηλού οικονομικού ρίσκου για τις εταιρείες παραγωγής.
3. Ο πρωταγωνιστής είσαι εσύ
Σε αντίθεση με τις άλλες μορφές τέχνης τα video games έχουν την εξής ιδιοτροπία. Ο χαράκτηρας που χειρίζεσαι είσαι εσύ. Στα βιβλία, τα κόμικς και τον κινηματογράφο υπάρχει η έννοια της ταύτισης με τον κεντρικό ήρωα/ηρωίδα αλλά στα video games η ταύτιση αυτή είναι ουσιαστική. Στις τέχνες που αναφέραμε μπαίνουμε στο μυαλό του εκάστοτε πρωταγωνιστή/ριας και γινόμαστε μάρτυρες της πορείας του/της. Στα video games ωστόσο οι gamers είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την πορεία του χαρακτήρα και τις αποφάσεις που θα πάρει. Το πλαίσιο που γίνεται αυτό βέβαια είναι καθορισμένο από τους developers, χωρίς όμως αυτό να αναιρεί το γεγονός ότι ο χαρακτήρας λειτουργεί ως προέκταση του ίδιου του παίκτη.
Το χαρακτηριστικό αυτό οδηγεί στην εξής κατάσταση. Ήρωες όπως οι Lara Croft, Sonic, Nathan Drake και άλλοι, ενώ έχουν μία συγκεκριμένη ταυτότητα, ουσιαστικά αποτελούν δοχεία μέσα στα οποία εισέρχονται οι gamers και βιώνουν οι ίδιοι την περιπέτεια του χαρακτήρα. Κατά την διάρκεια του gaming, ο κάθε παίκτης μπορεί να χειριστεί τον ψηφιακό πρωταγωνιστή με τον τρόπο που προτιμάει, δημιουργώντας την ειδοποιό διαφορά που ξεχωρίζει τα video games από τις υπόλοιπες μορφές τέχνης.
Όταν έχεις κάνει δικό σου τον χαρακτήρα, η παθητική παρακολούθησή του στην οθόνη δημιουργεί μία αίσθηση αποξένωσης και αυτόματα το ενδιαφέρον γι αυτόν μειώνεται. Αυτός από μόνος του είναι ένας παράγοντας ανασταλτικός για την σωστή μεταφορά μίας video game ταινίας και είναι επακολουθό ότι δεν θα καταφέρει να ικανοποιήσει την πλειοψηφία των οπαδών.
4. Η κινηματογραφική αφήγηση των μοντέρνων παιχνιδιών δεν χρειάζεται και κινηματογραφική μεταφορά
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι καινούριοι τίτλοι παιχνιδιών έχουν πολλά κινηματογραφικά στοιχεία. Τίτλοι όπως τα Last of Us, Metal Gear Solid, Grand Theft Auto δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από κινηματογραφικές ταινίες με το budget παραγωγής τους να είναι σχεδόν ισοδύναμο με αυτό ενός blockbuster. Το σενάριο πλέον είναι σημαντικό κομμάτι των βιντεοπαιχνιδιών με τους gamers να συνδυάζουν την εμπειρία του gaming με την παρακολούθηση μίας ταινίας.
Αυτή η πρόσμειξη των δύο ειδών καθιστά αχρείαστη μία κινηματογραφική μεταφορά. Με τα CGI να απεικονίζουν σχεδόν ανθρώπινα τους ψηφιακούς χαρακτήρες και την χρησιμοποίηση γνωστών ηθόποιων στους ρόλους των πρωταγωνιστών, η δημιουργία μίας ταινίας βασισμένης σε ένα σύγχρονο videogame είναι καταδικασμένη να αποτύχει, καθώς θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να παρουσιάσει κάτι που δεν έχει δείξει ήδη το παιχνίδι.
Για παράδειγμα το Last of Us κατάφερε να συνεπάρει το κοινό με την κινηματογραφική του αφήγηση και να συγκινήσει με τις ανθρώπινες ερμηνείες των ηρώων του, γεγονός που καθιστά αποτρεπτική μία κινηματογραφική μεταφορά, εξαιτίας του πιθανού κινδύνου μίας κενής αντιγράφης χωρίς την απαραίτητη βαρύτητα του video game.
5. Οι ταινίες με λογική video game είναι καλύτερες από τις μεταφορές video game
Από τις απαρχές της εποχής των βιντεοπαιχνιδιών παρατηρείται η εξής αντίφαση. Οι ταινίες με σενάριο που δίεπεται από κανόνες του gaming είναι περισσότερο πετυχημένες από τις live action μεταφορές ήδη υπάρχοντων τίτλων. Αν ανατρέξουμε στην δεκαετία του 80, όπου τα video games άρχισαν να γίνονται δημοφιλή, θα ανακαλύψουμε ταινίες όπως τα Tron (1982) και War Games (1983), οι οποίες ενώ δεν βασίζονται σε κάποιο videogame αγκαλιάζουν τους βασικούς όρους της gaming εμπειρίας και κατορθώνουν να κερδίσουν το κοινό και τους κριτικούς. Κι αν αυτές οι ταινίες δεν σας πείθουν μπορούμε να μεταπηδήσουμε στα 90ς με ταινίες που αφήσαν εποχή όπως τα Matrix και Existenz αλλά και πιο σύγχρονες σαν τα Scott Pilgim vs the World, Edge of Tomorrow και Wreck it Ralph καθώς και το περσινό sequel του Jumanji. Οι ταινίες αυτές βασίζονται στην λογική των video games χωρίς το βάρος της υποχρεωτικής επιτυχίας ενός διάσημου τίτλου και δίνουν στο κοινό την ψυχαγωγία που αναζητάει μέσα από τέτοιου είδους ταινίες.
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τον λόγο που συμβαίνει αυτό. Ενώ οι ταινίες με video game αισθητική αγκαλιάζουν την video game κουλτούρα με τους κανόνες και τους όρους που την συγκρότουν, οι περισσότερες μεταφορές προσπαθούν να φτιάξουν μία ταινία με αυστηρά κινηματογραφικούς όρους χάνοντας την ουσία της gaming εμπειρίας. Γι αυτό βλέπουμε ταινίες όπως τα πρόσφατα Assasin’s Creed και Tomb Raider να έχουν τα φόντα να πετύχουν μία καλή video game αλλά να αποτυγχάνουν οικτρά, χάνοντας κι άλλες ευκαιρίες να προσφέρουν μία δυνατή και αξιομνημόνευτη ταινία.
6. Επίλογος
Μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένουμε κι άλλες ταινίες βασισμένες σε βιντεοπαιχνίδια με τις εταιρείες παραγωγής να ετοιμάζουν μεγαλεπήβολα projects. Από Metal Gear Solid, Mass Effect σε τριλογία Tetris (!!!), το Hollywood φαίνεται να μην πτοείται καθόλου από τις προηγουμένες αποτυχίες και δείχνει αποφασισμένο να χτίσει τα επόμενα μεγάλα franchise που θα τους αποφέρουν τεράστια κέρδη. Με τις comic book ταινίες να αρχίζουν να φθείρουν από την υπερπροβολή, το επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι οι video game ταινίες. Το θέμα είναι οι εταιρείες παραγωγής να μάθουν από τα λάθη τους και να προσλάβουν δημιουργούς που έχουν απόλυτη γνώση του τι εστί gamer και video game. Το εγχείρημα μίας καλής video game ταινίας είναι εξαιρετικά δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο.
