Η εικόνα του Thanos να κάθεται, κουρασμένος και ήσυχος, σε έναν λόφο κοιτάζοντας μελαγχολικά ένα πράσινο, ανθισμένο τοπίο έπειτα από την (επιτυχημένη) υπερπροσπάθειά του να εξαϋλώσει τον μισό πληθυσμό του σύμπαντος, ήταν μια σκηνή που παρήγαγε ένα τρομακτικό αίσθημα προσμονής σε όλο τον πλανήτη. Ή τέλος πάντων, στον πλανήτη της ποπ κουλτούρας. Ο λόγος φυσικά, για την τελευταία σκηνή του «Avengers: Infinity War», μιας ταινίας που, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες του κινηματογραφικού σύμπαντος της Marvel, έκλεισε σκοτεινά και απαισιόδοξα, κάνοντας τους θεατές της να βγαίνουν από το σινεμά και να εύχονται να είχαν μια μηχανή του χρόνου για να ταξιδέψουν στον Απρίλη του 2019, όταν και θα έβγαινε στα σινεμά η συνέχεια της ιστορίας.
Τέτοιο φαινόμενο -αυτό της τόσο μαζικής προσμονής ενόψει ενός σίκουελ- είχε να παρατηρηθεί στην ποπ κουλτούρα με τόση ένταση από την εποχή του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» (που τυχαίνει άλλωστε να είναι και μια από τις πιο χαρακτηριστικές επιρροές της τελευταίας διλογίας «Avengers») και αυτός ήταν μόνο ένας από τους λόγους που το «Infinity War» μετουσιώθηκε σε ιστορική ταινία για το υπερηρωικό σινεμά. Σε ένα κινηματογραφικό σύμπαν όπως αυτό της Marvel, που η συντριπτική πλειονότητα των ταινιών προκύπτει από αυτόματο πιλότο και πάσχει από έλλειμμα ψυχής, οι αδερφοί Ρούσο έφεραν εις πέρας μια πολύ δύσκολη αποστολή: καθήλωσαν ακόμα και όλους εκείνους που δεν τους λέει κάτι ιδιαίτερο η κινηματογραφική παράδοση της Marvel, κατάφεραν να κάνουν το «Infinity War» μια οικουμενική ταινία για την geek κοινότητα.
Και κάπως έτσι, ένα δυσβάσταχτο βάρος φορτώθηκε στο «Endgame» πριν καλά-καλά ολοκληρωθούν τα γυρίσματα και το μοντάζ του: να περάσει με επιτυχία έναν πήχη που είχε τοποθετηθεί εξαιρετικά ψηλά. Δεν προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση ότι τελικά, το «Endgame» δεν καταφέρνει να περάσει αυτόν τον πήχη. Άλλωστε, έχουμε δει πολλές φορές στο σινεμά ένα σίκουελ που αδυνατεί να σηκώσει το βάρος που του έχει φορτώσει η ταινία-προκάτοχός του και η Marvel ήταν το τέλειο περιβάλλον να το δούμε για μια ακόμη φορά. Διότι αυτό που έκανε το «Infinity War» να ξεχωρίζει αληθινά ήταν ότι είχε το θάρρος να πάει κόντρα στις συμβάσεις του είδους και αυτό ήταν μάλλον αδύνατο να γίνει στο «Endgame»: χρειάζεται τρομακτική καλλιτεχνική αυτοπεποίθηση ώστε να επιχειρήσεις να κάνεις κάτι έξω από τις κυρίαρχες νόρμες στην ταινία που κλείνει μια ολόκληρη φάση για την Marvel.
Αυτό δεν σημαίνει πάντως, ότι το «Endgame» είναι μια κακή ταινία, το ακριβώς ανάποδο: πρόκειται για μια από τις καλύτερες ταινίες του εν λόγω σύμπαντος. Και ειδικά με το που πέφτουν οι τίτλοι τέλους (μπάι δε γουέι, μην περιμένετε άδικα: post credit σκηνή δεν υπάρχει) δεν παίζει να μην νιώσεις ένα δέος και μια ανατριχίλα. Στο τελευταίο «κεφάλαιο» της ταινίας μάλιστα, βλέπουμε ορισμένα από τα πιο επικά συμβάντα που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια στο σύμπαν της Marvel ενώ ορισμένα καρέ προς το φινάλε (που θα θέλαμε πάρα πολύ να αναφέρουμε αλλά θα υποπέσουμε σε spoiler) είναι λες και ξεπήδησαν απευθείας από κόμικ τεύχος. Ναι, το «Endgame» είναι μια καλή ταινία. Αλλά ταυτόχρονα είναι και μια υπερβολικά safe ταινία.
Σε αντίθεση με το «Infinity War», όπου οι Ρούσο μπήκαν στη διαδικασία να μιλήσουν για πράγματα που αντικειμενικά αναβαθμίζουν μια υπερηρωική ιστορία -ο Thanos είναι η προσωποποίηση των πιο εκλεκτικών συγγενειών ανάμεσα στον φιλελευθερισμό και τον ναζισμό ενώ οι Avengers εκπροσωπούν την ριζοσπαστική στην ουσία της θέση περί συνοχής μέσων και σκοπών- εδώ τα δυο αδέρφια κρατάνε την αφήγηση στο ασφαλές έδαφος μιας τυπικής υπερηρωικής ιστορίας και τικάρουν το ένα κουτάκι μετά το άλλο: bromance, βαρύγδουπες ατάκες, ωραίο ξύλο, επική μουσική, (μπόλικα) comic reliefs, easter eggs από την ευρύτερη ποπ κουλτούρα (το νέο απαραίτητο κουτάκι στις υπερηρωικές ταινίες) και έτοιμο το φιλμ τους. Όλα αυτά συνδυάζονται αρμονικά αλλά, εκ των πραγμάτων, μοιάζει δύσκολο να προσδιορίσεις το «Endgame» ως μια ταινία που είναι κάτι παραπάνω από «απλά καλή».
Ίσως αυτή η απότομη ρηχότητα στο περιεχόμενο και κατ’ επέκταση η μετάβαση από μια ταινία-τομή για το είδος (το «Infinity War») σε μια «απλά καλή» υπερηρωική ταινία (το «Endgame») να έχει να κάνει με την αναπόφευκτη μεταφορά βάρους σε επίπεδο χαρακτήρων. Διότι αν στο «Infinity War» ο ουσιαστικός πρωταγωνιστής ήταν (ας μην κρυβόμαστε) ο Τhanos και όχι οι Avengers, εδώ τα πράγματα αναγκαστικά αλλάζουν και το σενάριο πρέπει να επικεντρωθεί στις παλιοσειρές του franchise και τον επικό αποχαιρετισμό τους. Όμως οι ήρωες (και ειδικά αυτοί της Marvel) δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο ενδιαφέροντες και τόσο πολυδιάστατοι τύποι όσο ένας καλοδουλεμένος κακός όπως ο Thanos. Άρα όταν είναι οι ήρωες που χρησιμοποιούνται ως αφηγηματικά οχήματα είτε θα βρεθούν σε «γκρίζες» συνθήκες (έξω από απλοϊκούς μανιχαϊσμούς δηλαδή) και θα δούμε κάτι αληθινά πρωτότυπο είτε θα εξυπηρετούν ιστορίες που ακόμα και αν αγγίξουν το ταβάνι της έμπνευσης των δημιουργών θα παραμένουν -δομικά- «βασικές». Και όταν μιλάμε για την Marvel και την ταινία που θα ολοκληρώσει την πρώτη της δεκαετία, ακόμα και το παραμικρό ρίσκο πάει περίπατο.
Ας το ξαναπούμε για να μην παρεξηγηθούμε: μια χαρά ταινία είναι το «Endgame». Ειδικά η κορύφωσή του είναι το κάτι άλλο (αυτό έλειπε φυσικά: αν η Marvel δεν έκλεινε την πρώτη μεγάλη εποχή της χωρίς επικό φινάλε δεν θα ήταν κολοσσός της ποπ κουλτούρας αλλά κάτι ερασιτέχνες της σειράς). Η αλήθεια είναι ότι το σενάριο θα μπορούσε να έχει αποφύγει πολλά περιττά πράγματα, να έχει διατηρήσει έναν βασικό σκελετό της πλοκής και να είναι μια ιστορία μιάμισης ώρα και όχι τριών. Αλλά τότε δεν θα ήταν ταινία Avengers αλλά ένα πολύ πιο «μαζεμένο» ensemble movie. Τίποτα από αυτά τα μειονεκτήματα δεν κουράζει ωστόσο οπότε ας μην γκρινιάζουμε: marvel είναι αυτή, θα τις κάνει τις μαρβελιές της.
Στην πραγματικότητα, αυτό που είναι ξενερωτικό με το «Endgame» είναι πως αφηγείται μια ιστορία που ξεκίνησε με ψυχή και όραμα και κάπου στην πορεία το έχασε. Το «Endgame» έρχεται να μας υπενθυμίσει πως η δίψα για τολμηρές δημιουργίες δεν γίνεται να βρίσκεται σε πλεόνασμα στον πλανήτη Marvel: αυτός ο τελευταίος επιθυμεί να κινείται μόνο με τα βασικά και απεχθάνεται τις υπερβάσεις γιατί εμπεριέχουν ρίσκο. Και όσο η Marvel συνεχίζει να ηγεμονεύει στο είδος ο κανόνας θα είναι να βλέπουμε ταινίες που η τέλεια σύνοψη της κριτικής τους θα περιορίζεται στην (αναντίστοιχη με βάση την καύλα μας για το είδος) ατάκα «ντάξει, καλό ήταν». Ευτυχώς, τουλάχιστον θα υπάρχουν πάντα και οι εξαιρέσεις όπως το «Infinity War».
