Συνειδητό, υποσυνείδητο, ασυνείδητο, όνειρα… έννοιες που μας συναρπάζουν και που πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να εξερευνήσουν. Τα όνειρα και οι ενδόμυχες σκέψεις μας διαφέρουν τόσο πολύ που ο μόνος τρόπος δούμε και να νιώσουμε αυτά των άλλων ανθρώπων είναι η τέχνη. Έχουμε πληθώρα βιβλίων, ταινιών, παιχνιδιών, πινάκων κλπ. που προσπαθούν να απεικονίσουν είτε το μυαλό της ίδιας της καλλιτέχνιδας είτε πώς θα ήταν το «ταξίδι» στο μυαλό ενός άλλου ανθρώπου.
Θυμάμαι ακόμα τον εαυτό μου, δεκαεπτά χρονών, να βγαίνω από την κινηματογραφική αίθουσα όπου μόλις είχα δει «Το Κελί» και να ανάβω τσιγάρο κοιτάζοντας το άπειρο και προσπαθώντας να καταλάβω τι ήταν αυτό που μόλις είχα δει. Ήξερα ότι μου άρεσε αλλά ήταν μια εμπειρία που στην μικρή εκείνη ηλικία δεν είχα ποτέ πριν.
Πολύς κόσμος το μίσησε. Εγώ το αγάπησα και ακόμα σήμερα το αγαπώ. Είναι μια ταινία που καταφέρνει να είναι επιστημονική φαντασία, θρίλερ, fantasy, αστυνομικό μυστήριο και ψυχολογικό δράμα.
Η Jennifer Lopez υποδύεται την Catherine Deane, μια κοινωνική λειτουργό η οποία έχει χάρισμα στο να δημιουργεί καλή σχέση με δύσκολες περιπτώσεις ανθρώπων. Εργάζεται σε ένα πρότζεκτ όπου έχουν αναπτύξει, σε πειραματικό στάδιο, το είδος της τεχνολογίας που επιτρέπει τη σύνδεση δύο εγκεφάλων. Στην αρχή της ταινίας την βλέπουμε να έχει μπει στο μυαλό ενός παιδιού, που είναι σε κώμα, προσπαθώντας να τον προσεγγίσει.
Την ίδια στιγμή το FBI ανακαλύπτει το πιο πρόσφατο πτώμα που άφησε πίσω ένας κατ’εξακολούθηση δολοφόνος ο οποίος πνίγει τα θύματά του και στη συνέχεια τα στήνει σαν κούκλες. Ο Vince Vaughn παίζει τον πράκτορα Novak, ο οποίος πιστεύει πως ο δράστης έχει συγκεκριμένο τελετουργικό, κάτι που σημαίνει πως το επόμενο θύμα έχει μόλις λίγες ώρες ζωής. Καταφέρνουν να εντοπίσουν τον δολοφόνο, Carl Stargher (Vincent D’Onofrio), ο οποίος όμως παθαίνει κρίση και πέφτει σε κώμα. Στρέφονται, λοιπόν, στην Catherine και τους συνεργάτες της για να τους βοηθήσουν ζητώντας της να βυθιστεί στο υποσυνείδητο του Carl…
Δεν λέω κάτι άλλο για την πλοκή! Σήμερα θα σταθούμε στην καλλιτεχνική διάσταση της ταινίας η οποία είναι απόλυτα ξεχωριστή! Τι είναι πραγματικό; Τι είναι φαντασιακό; Τι είναι το υποσυνείδητο και τι κρύβει; Πώς φαντάζεστε ότι είναι το μυαλό ενός βαθύτατα διαταραγμένου κατ’εξακολούθηση δολοφόνου;
Η καλλιτεχνική επιμέλεια της ταινίας και η προσοχή του Tarsem στην παραμικρή λεπτομέρεια μας χαρίζουν μια ταινία που είναι πραγματικά αυτό που λέμε assault on the senses! Μπορεί να ξεχάσεις συγκεκριμένα στοιχεία της πλοκής αλλά σίγουρα δεν ξεχνάς αυτό που βλέπεις και αυτό που νιώθεις βλέποντας αυτήν την ταινία!
Ας πάμε, λοιπόν, ένα μικρό ταξίδι στις καλλιτεχνικές επιρροές αυτού άρρωστου «παραμυθιού»…
Ζητώ συγνώμη εκ των προτέρων για τη χαμηλή ανάλυση των φωτογραφιών! Μιλάμε για υλικό που βγήκε πολύ πριν το High Definition που έχουμε συνηθίσει αυτές τις μέρες και κάποια δεν έχουν περάσει καν επεξεργασία ακόμα ώστε να βγουν σε καλύτερη ποιότητα!
Ξεκινάω από την υπερταλαντούχα Eiko Ishioka που ήταν υπεύθυνη για τα κοστούμια.
Όπως έχει δηλώσει η ίδια, «Το μόνο πράγμα που μου ζήτησε ο Tarsem ήταν να δημιουργήσω έναν οπερατικό κόσμο». Αυτό, λοιπόν, το κατάφερε και με το παραπάνω! Με αφετηρία την όπερα, βλέπουμε τα υπέροχα φορέματα της Catherine όταν μπαίνει στο μυαλό κάποιου…
Η Ishioka είχε σχεδιάσει τα κοστούμια για την ταινία Bram Stoker’s Dracula και αυτό είναι εμφανές… τα κοστούμια αυτά θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό το απογυμνωμένο ανθρώπινο μυϊκό σύστημα.
Περαιτέρω έμπνευση για τα κοστούμια αποτέλεσε η ελισαβετιανή εποχή. Συγκεκριμένα για το χρυσοποίκιλτο κοστούμι του Stargher…
Το οποίο όταν αποδυόταν του μανδύα και των λοιπών διακοσμητικών στοιχείων θύμιζε γκροτέσκο γελωτοποιό εμπνευσμένο από Ισπανούς άρχοντες της Αναγέννησης…
Η επόμενη πηγή έμπνευσης ήταν ο καλλιτέχνης Damien Hirst ο οποίος έφτιαξε μια σειρά έργων με σώματα ζώων, πολλές φορές διαμελισμένα, διατηρημένα σε φορμαλδεΰδη.
Επόμενη στάση, ο καλλιτεχνικός μπαμπάς του Alien, H. R. Giger! Όχι, δεν θα βρείτε πολλές αναφορές αλλά ένα πλάνο είναι ξεκάθαρα εμπνευσμένο από τον πίνακά του, Schacht VI.
Συνεχίζοντας στους καλλιτέχνες, πιστή αναπαράσταση του πίνακα του Odd Nerdrum, Dawn.
Και πάμε στο εφιαλτικό έργο των Timothy και Stephen Quay, Street of crocodiles… και η επιρροή, θαρρώ, είναι ξεκάθαρη. (Καλούς εφιάλτες απόψε!)
Ο Tarsem ξεκίνησε τη σκηνοθετική καριέρα με μουσικά βίντεο κλιπς. Το τρίτο του βίντεο κλιπ ήταν το Losing my religion των REM. Σας θυμίζει κάτι;
Παραμένοντας στην μουσική σκηνή, πάμε στους Nine Inch Nails και το Closer…
Και διπλή αναφορά στο ίδιο βίντεο κλιπ αλλά και στο La planète sauvage το οποίο βλέπει η Catherine το βράδυ πριν κοιμηθεί!
Συνεχίζουμε με αισθητική που θυμίζει τα βίντεο του Marilyn Manson, The beautiful people και Tourniquet…
Και μια επιρροή που σίγουρα δεν θα περιμένατε είναι από τη βασίλισσα της pop, Madonna, με το βίντεο του Bedtime story ταυτόχρονα με το La planète sauvage…
Ενώ στο ίδιο βίντεο κλιπ…
… με τη χρωματική παλέτα να είναι σχεδόν ίδια…
Είναι ιδιαίτερα έντονες οι θρησκευτικές αναφορές με τον Carl να συμβολίζει το καταραμένο φίδι…
Εικόνες που παραπέμπουν σε τράπουλα ταρό και στην Παναγία…
Καθώς και το μαρτύριο του Οσίου Εράσμου…
Ο Tarsem είπε:
“The thing about this film is it’s an opera, and there is no such thing as a subtle opera.”
(Αυτό που πρέπει να καταλάβει κάποιος για την ταινία είναι πως είναι μια όπερα, και δεν υπάρχει όπερα που να είναι διακριτική.)
Η ταινία αυτή μπορεί να μην αρέσει σε πολύ κόσμο αλλά σίγουρα κερδίζει την προσοχή μας από την αρχή μέχρι το τέλος και σίγουρα θα τη θυμόμαστε όσα χρόνια και να περάσουν από τη θέασή της!
