Το τέλος των ταινιών X-men, όπως το γνωρίζουμε, βουλιάζει στον λάκκο της μετριότητας.
Το franchise της Marvel, υπό το καθεστώς της Fox, έφτασε στο τέλος του (;), ύστερα από εφτά ταινίες με την πασίγνωστη υπερηρωική ομάδα των μεταλλαγμένων και πέντε spin-offs. Η τελευταία ταινία της σειράς κυκλοφορεί σε μία περίεργη συγκυρία, καθώς η εξαγορά της Fox από την Disney περιπλέκει τα πράγματα, όσον αφορά τις υπερηρωικές ταινίες της Marvel. Ο κινηματογραφικός κολοσσός κατέχει πλέον όλα τα δικαιώματα των υπερηρώων και ανοίγει τον ήδη διευρυμένο κόσμο που είχε στηθεί με το MCU. Μέσα σε αυτές τις ραγδαίες εξελίξεις, η ταινία υπέστη σεναριακές αλλαγές και επαναληπτικά γυρίσματα που άλλαξαν το πρωτότυπο τέλος. Όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές, η παρέμβαση των στούντιος φέρνει σχεδόν πάντα δυσάρεστα αποτελέσματα. Δυστυχώς το «Dark Phoenix» δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα.
Είναι η δεύτερη φορά που η πτώση της Jean Grey και η μετατροπή της στην πανίσχυρη Phoenix, μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη. Πρόκειται για την πιο διάσημη χάρτινη ιστορία των X-men και η προηγούμενη μεταφορά της στο αμφιλεγόμενο «X-men 3: The Last Stand» δεν μπορούμε να πούμε ότι συνάρπασε τους οπαδούς των μεταλλαγμένων. Αυτή την φορά η Fox ανέθεσε στον πρωτοεμφανιζόμενο Simon Kinberg να σκηνοθετήσει το φιλόδοξο project, αφαιρώντας τα ηνία από τον Bryan Singer, λόγω των κατηγοριών περί σεξουαλικής κακοποίησης εις βάρος του. Πλαισιωμένο από το καστ που είχε συστηθεί από το X-men: First Class, το «Dark Phoenix» είχε σκοπό να διορθώσει τα λάθη της προηγούμενης μεταφοράς, να τερματίσει ιδανικά το franchise και εν τέλει να αποτελέσει μια δυνατή υπερηρωική ταινία.
Οι παρεμβάσεις που προαναφέραμε έδωσαν στην ταινία, πριν από την κυκλοφορία της, έναν διαδικαστικό χαρακτήρα και το trailer δεν δημιούργησε καμία ανυπομονησία για την τελευταία κινηματογραφική εξόρμηση των X-men. Και τελικά δεν διαψευστήκαμε. Το νέο κεφάλαιο των υπερηρωικών περιπετειών της ομάδας των μεταλλαγμένων δεν είναι σίγουρα το χειρότερο της σειράς, αλλά ούτε και το καλύτερο. Μία απόλυτη μετριότητα δηλαδή. Το κρίμα είναι, ότι υπήρχαν στοιχεία που είχαν τα φόντα να δώσουν βάρος στην ιστορία, χωρίς ποτέ όμως να αξιοποιηθούν, με αποτέλεσμα μία άνευρη ταινία, όπου μετά τους τίτλους τέλους έχεις ξεχάσει ήδη τι έχεις παρακολουθήσει.
Η ιστορία συνεχίζεται μετά τα γεγονότα του «X-men: Apocalypse», με τους X-men να είναι πλέον αποδεκτοί από την κοινωνία, αναλαμβάνοντας συνεχώς ριψοκίνδυνες αποστολές, έχοντας την πλήρη στήριξη της αμερικάνικης κυβέρνησης και των ΜΜΕ. Ο ηγέτης της ομάδας, Charles Xavier, βραβεύεται από τον πρόεδρο των ΗΠΑ για το έργο και την προσφορά του στην ανθρωπότητα και όλα δείχνουν να βαίνουν καλώς για την κάποτε κατατρεγμένη ομάδα των μεταλλαγμένων. Όλα όμως αλλάζουν, όταν κατά την διάρκεια μιας πετυχημένης διάσωσης ενός πληρώματος διαστημοπλοίου, η Jean Grey έρχεται σε επαφή με μία αρχέγονη κοσμική δύναμη που την μετατρέπει στην Phoenix. Η Jean δεν μπορεί να ελέγξει την νέα πανίσχυρη δύναμή της, σκορπώντας την καταστροφή και παράλληλα μια εξωγήινη φυλή εισβάλλει στην Γη, με σκοπό να πάρει την δύναμη αυτή και να εγκατασταθεί στον πλανήτη.
Όπως είναι προφανές, το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι η Jean Grey. Η Sophie Turner (Game of Thrones) δεν ήταν από τα καλύτερα στοιχεία στο «X-men: Apocalypse» και η αναπόφευκτη σύγκριση με την προκάτοχό της, Famke Janssen, την καθιστούσε αντικειμενικά κατώτερη. Σε αυτή την ταινία, έχοντας αποκτήσει πλέον περισσότερη εμπειρία και χρόνο συμμετοχής, η εμφάνισή της είναι αισθητά βελτιωμένη, δίνοντας την απαιτούμενη βαρύτητα στον ρόλο. Μία αρκετά τίμια προσπάθεια που δυστυχώς η ταινία δεν βοήθησε να αναδειχθεί όσο θα άξιζε. Ο James McAvoy αποτελεί το έτερο κεντρικό πρόσωπο, όντας σταθερά καλός στον ρόλο του νεότερου Professor X, αλλά το στήσιμό του δεν θυμίζει πουθενά την ήρεμη δύναμη και σοφία που διακρίνει τον χαρακτήρα του στα κόμικς. Όσο για τους υπόλοιπους χαρακτήρες, πέφτουν στην παγίδα των προηγούμενων ταινιών, με τους περισσότερους απ’ αυτούς να αξιοποιούνται ελάχιστα ή σχεδόν καθόλου, ως αποτέλεσμα μιας υπερσυγκέντρωσης που δεν ευνοεί την ανάπτυξη χαρακτήρων. Έτσι βλέπουμε ήρωες όπως τους Magneto, Mystique, Beast, Cyclops, Storm και τους υπόλοιπους να χαραμίζονται κάτω από ένα προσχηματικό σενάριο, με την ιστορία να μην αποκτάει σε κανένα σημείο την δυναμική του αρχικού της υλικού.
Η χειρότερη δουλειά όμως έγινε πάνω στον χαρακτήρα της Jessica Chastain (Zero Dark Thirty), η οποία υποδύεται την κεντρική villain, παραπέμποντας πιο πολύ σε κομπάρσο, παρά σε ένα ισχυρό αντίπαλο δέος. Η κατάσταση αυτή φέρνει ξανά στην επιφάνεια το σύμπτωμα των αναξιοποίητων κακών που μαστίζει την συντριπτική πλειοψηφία των υπερηρωικών ταινιών, κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε αν επιλέγουν επίτηδες ταλαντούχους, πρωτοκλασάτους ηθοποιούς με σκοπό να τους υποβαθμίσουν.
Πέρα όμως από την προχειρότητα του σεναρίου και την αδυναμία ανάπτυξης των χαρακτήρων, το πρόβλημα έγκειται στην σκηνοθεσία της ταινίας που διαμορφώνει το τελικό, μέτριο αποτέλεσμα. Αυτό είναι διάχυτο σε όλη την διάρκεια και κορυφώνεται στην εκτέλεση της πιο δραματικής σκηνής της ταινίας, η οποία δεν προκαλεί κανένα συναίσθημα. Και αυτό είναι ένα κομμάτι που τουλάχιστον το X-men 3 εκπλήρωσε, κυρίως λόγω του ιδανικού στησίματος των ταινιών που είχαν προηγηθεί. Εκτός από κάποιες σκηνές του παρελθόντος της Jean Grey και την απεικόνιση της σχέσης της με τον Xavier, δεν υπάρχει πουθενά η απαιτούμενη συναισθηματική βαρύτητα. Ακόμα και οι σκηνές υπερηρωικής κλωτσοπατινάδας είναι υποτονικές, επιβεβαιώνοντας τον διαδικαστικό χαρακτήρα της σκηνοθεσίας.
Το saga της Dark Phoenix αποτελεί μία από τις καλύτερες ιστορίες των υπερηρωικών κόμικς και όχι άδικα. Η μετάλλαξη της Jean Grey από ηρωίδα σε παντοδύναμη villain, η επικών διαστάσεων αισθητική και το συναισθηματικό βάρος της ιστορίας ανέβασαν την δημοφιλία των X-men, καθιστώντας τους πρώτο όνομα στις προτιμήσεις των geeks της εποχής. Είναι πράγματι ντροπή να υπάρχει τέτοια προχειρότητα, όταν πρόκειται για την μεταφορά μιας μεγαλεπήβολης ιστορίας στην μεγάλη οθόνη. Η γεύση που μας μένει μετά την θέαση της ταινίας, είναι η απόλυτη παραίτηση της Fox, μπροστά στην μελλοντική ένταξη των X-men στο κερδοφόρο σύμπαν της Disney. Ζούμε πλέον στην εποχή της παντοδυναμίας των κινηματογραφικών πολυεθνικών, με μονάδικο σκοπό το υπερκέρδος, αναπαράγοντας ένα σωρό χλιαρών blockbusters, εις βάρος ποιοτικών ταινιών. Το franchise των X-men είχε την τιμή να δώσει μερικές από τις καλύτερες ταινίες του είδους, πριν την αναμενόμενη απορρόφηση από την κότα με τα χρυσά αυγά που ονομάζεται MCU.
Είναι καιρός να δούμε κατάματα την υποβάθμιση της ποιότητας του υπερηρωικού σινεμά στην δεκαετία που διανύουμε. Με την εξαίρεση συγκεκριμένων ταινιών, κάθε χρόνο γινόμαστε μάρτυρες μιας ανελέητης υπερπροβολής, η οποία ναι μεν σπάει τα ταμεία αλλά στο σύνολο καταστρέφει ότι καλό έχει προκύψει από το είδος αυτό. Είναι πλέον απαραίτητη μία νέα προσέγγιση, η οποία θα έχει στόχο την ποιότητα και όχι την αναπαραγωγή συνεχόμενων επιφανειακών blockbusters. Η μόνη μας ελπίδα έγκειται στο επερχόμενο «Joker», το οποίο, εφ’ όσον πετύχει, έχει την δυνατότητα να αποτελέσει την έναρξη ενός νέου, ποιοτικού ρεύματος υπερηρωικών ταινιών, μήπως και γλιτώσουμε από την μετριότητα που διέπει το είδος τα τελευταία χρόνια.
