Είναι μάλλον κοινώς αποδεκτό, τόσο από τους φανατικούς θαυμαστές της κινηματογραφικής Marvel όσο και από εκείνους που δεν πολυψήνονται με αυτό που εκπροσωπεί (για να το ξεκαθαρίσουμε: το κείμενο αυτό γράφεται από κάποιον που ανήκει στην δεύτερη κατηγορία), πως η μεγάλη κινηματογραφική καινοτομία της είναι ταυτόχρονα και η αιτία που κάνει το σινεμά της τόσο αμφιλεγόμενο: ο λόγος για την εισαγωγή στα κινηματογραφικά τεκταινόμενα της έννοιας του «ενιαίου σύμπαντος», μιας μορφής franchise που υπερβαίνει κατά πολύ τις κλασικές έννοιες του sequel και του prequel.
Αυτή ακριβώς η μορφή σινεμά που εκπροσωπεί η Marvel, η βασισμένη σε ένα ενιαίο θεματικό σύμπαν, γιγάντωσε το υπερηρωικό είδος την περασμένη δεκαετία αλλά ταυτόχρονα, υπήρξε η αιτία να γεμίσουμε υπερηρωικές ταινίες βγαλμένες από ένα μαρβελικό generator, κοινότυπες, διεκπαιρεωτικές, δίχως ίχνος έμπνευσης, με μοναδικό σκοπό ύπαρξης να στρώνουν το χαλί στα μεγάλα και από κινηματογραφική σκοπιά ουσιαστικά γεγονότα του εν λόγω σύμπαντος όπως το «Civil War», το «Infinity War» και το «Endgame», που δίχως αμφιβολία ξεχώριζαν σε επίπεδο οράματος και δημιουργικότητας από την σωρεία των υπόλοιπων μετριοτήτων.
Υπό αυτή την έννοια, υπήρξε μάλλον ευλογία για τον πιο διάσημο χαρακτήρα της Marvel -τον Spider-Man φυσικά- το γεγονός ότι εισήχθη στο κινηματογραφικό μαρβελικό σύμπαν σε μια περίοδο που η πρώτη μεγάλη φάση της Marvel όδευε προς το φινάλε της. Το «Spider-Man: Homecoming», αν και τοποθετημένο πριν την κορύφωση των «Infinity War» και «Endgame», ήταν με ένα τρόπο η εισαγωγή στην νέα εποχή του συγκεκριμένου σύμπαντος, το άτυπο πέρασμα της σκυτάλης στον «Αραχνάκια» ως ηγέτη αυτού του κόσμου και ως εκ τούτου μια ταινία ανανέωσης για αυτό το τελευταίο. Καθόλου τυχαία ήταν και ένα πρότυπο superhero movie, με αληθινούς χαρακτήρες και διακυβεύματα, με καλοδουλεμένο σενάριο: ακόμα και οι πιο άπιστοι πιστέψαμε πως αυτή η προσέγγιση του Spider-Man είχε μπόλικο ζουμί για το μέλλον. Κούνια που μας κούναγε…
Το «Spider-Man: Far from home» μας προσγείωσε απότομα σε όλα αυτά που δεν γουστάρουμε στην Marvel αλλά μπροστά στην τρίτη σόλο ταινία του Spidey, το «Spider-Man: Νο way home» που κάνει πρεμιέρα αυτές τις μέρες στις κινηματογραφικές αίθουσες της Ελλάδας, ήταν τουλάχιστον μια κανονική ταινία. Μέτρια μεν αλλά κανονική. Το «Spider-Man: Νο way home» μοιάζει με την απόλυτη επιβεβαίωση του πολυσυζητημένου αφορισμού του Μάρτιν Σκορτσέζε για τις ταινίες της Marvel: «Δεν πρόκειται για ταινίες αλλά για μια βόλτα στο λούνα παρκ».
Γνωρίζαμε εκ των προτέρων πως το ξεζουμισμένο υπερηρωικό είδος, άδειο από πρωτότυπες ιδέες, κάνει μια αποφασιστική στροφή στην έννοια του multiverse. Περνάμε με άλλα λόγια σε μια εποχή που διαφορετικές εκδοχές πραγματικότητας ως αποτελέσματα της παρουσίας διαφορετικών συμπάντων έρχονται να αποτελέσουν την καινούρια ιδέα που καθορίζει το υπερηρωικό είδος. Το εξαιρετικό «Spiderman: Into the Spider-Verse» έδειξε τις καταπληκτικές δυνατότητες αυτής της στροφής και έμενε να φανεί αν αυτή η μεθοδολογία θα μπορούσε να αποδειχθεί το ίδιο ελκυστική και εμπνευσμένη και στις live action ταινίες. Το «Spider-Man: Νο way home» αλλά και η Flash ταινία από το σύμπαν της DC (εκεί όπου ο Μπάτμαν του σύμπαντος των ταινιών του Τιμ Μπάρτον θα ανακατευτεί με το DCU) ορίστηκαν ως οι δυο πρώτες προσπάθειες αυτού του πειραματισμού. Για τον Flash βρισκόμαστε σε αναμονή. Αλλά όσον αφορά την διάνυση του Spider-Man στα multiverse χωράφια δεν μπορούμε να πούμε πως τα αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως ικανοποιητικά. Τουλάχιστον για όσους ενδιαφέρονται να δουν αληθινές ταινίες και όχι απλά να χειροκροτάνε εκστασιασμένοι κάθε φορά που η νοσταλγία τους γίνεται χυδαίο εμπορικό τρικ.
Όπως όταν βρίσκεσαι σε ένα λούνα παρκ και τριγύρω σου υπάρχουν ένα σωρό παιχνίδια για όλα τα γούστα, έτοιμα να ικανοποιήσουν την ανάγκη του καταναλωτή για διασκέδαση, έτσι και το «Spider-Man: Νο way home» δεν έχει ως βασικό του στόχο να πει μια ιστορία -όπως υποτίθεται κάνουν οι ταινίες- αλλά να προβεί σε ένα ανελέητο fan service. Γουστάρεις τον Spider-Man του Σαμ Ράιμι; Ή μήπως είσαι από εκείνους που δεν χαλάστηκαν ιδιαίτερα με το ημιτελές reboot της μετά-Ράιμι εποχής; Μην στριμώχνεστε, δεν υπάρχει λόγος: σε αυτό το λούνα παρκ, το τρενάκι της νοσταλγίας σας χωράει όλους. Αν αυτή η ταινία λεγόταν «Fan Service: The Movie» θα ήταν πιο τίμιο.
Δεν υπάρχει φυσικά κάποιο δομικό πρόβλημα με το Fan Service ως τμήμα αυτών των ταινιών. Μην γελιόμαστε άλλωστε, λίγο ή πολύ όλοι οπαδοί είμαστε σε αυτό το είδος και τα οπαδικά δωράκια τα γουστάρουμε. Το πρόβλημα με το «Spider-Man: Νο way home» είναι πως εδώ το Fan Service δεν αποτελεί απλά μια πτυχή στην προσπάθεια να ειπωθεί μια ιστορία αλλά αντίθετα, αυτοσκοπό. Έτσι, έχουμε ένα υποτυπώδες σενάριο, που ούτε στιγμή δεν μοιάζει ικανό να πείσει τον θεατή πως αποτελείται από χαρακτήρες, επιλογές και επίδικα που αξίζει να πάρει στα σοβαρά. Η προσπάθεια της ταινίας άλλωστε να σε ψήσει για κάτι τέτοιο εξαντλείται στην βιαστική εισαγωγή της. Όταν αυτή τελειώνει, τελειώνει ουσιαστικά και η ιστορία και η ταινία καταπιάνεται με αυτό που ειλικρινά την ενδιαφέρει: να διοργανώσει μια παρέλαση ηθοποιών/χαρακτήρων που καθόρισαν τις προηγούμενες κινηματογραφικές εκδοχές του Spider-Man.
Και είναι κρίμα διότι κοιτώντας το φινάλε του «Spider-Man: Νο way home» και το πως στρώνεται το χαλί για τη συνέχιση των περιπέτειών του Spider-Man, καταλαβαίνεις πως κάπου μέσα σε αυτό το λούνα παρκ παραμένει ζωντανή η ψυχή του «Spider-Man: Homecoming». Ζωντανή μεν, καταπλακωμένη δε από μεγαλεπίβολα και ταυτόχρονα, φτηνά κόλπα ικανοποίησης νοσταλγίας που κατά τα άλλα, δεν πατάνε πουθενά, δεν καβαλάνε καμία κινητήριο δύναμη της πλοκής γιατί άλλωστε δεν υπάρχει πουθενά εδώ τέτοιο πράγμα, δεν έχει απασχολήσει καν την ταινία το να υπάρχει…
Τουλάχιστον, από το όλο ναυάγιο διασώζεται ο μεγάλος Γουίλιαμ Νταφόε -σε μια μόνο από τις πολλές επιστροφές του παρελθόντος- που αφού το Χόλιγουντ δεν του κάνει τη χάρη να παίξει τον Τζόκερ, εκείνος απολαμβάνει ένα ακόμα πέρασμα από υπερηρωική ταινία δίνοντας ερμηνευτικά ρέστα σε ένα περιβάλλον που μόνο για τέτοιες πολυτέλειες δεν είναι φτιαγμένο. Κατά τα άλλα, θα κρατήσουμε απλά το φινάλε που αν είχε προκύψει έπειτα από ένα αληθινό σεναριακό χτίσιμο πλοκής θα ήταν πολύ ενδιαφέρον. Τώρα μοιάζει αδιάφορο ενταγμένο σε όλο το υπόλοιπο τελικό αποτέλεσμα αλλά με καλή διάθεση, θα κάνουμε ένα άλμα και θα το αντιληφθούμε αυτόνομα μπας και δεν χαθεί εντελώς η πίστη μας για το μέλλον αυτού του Spider-Man.
Συνοψίζοντας, η πρώτη live action υπερηρωική προσπάθεια να δούμε μια multiverse ιστορία πέφτει με μεγάλη προθυμία σε όλες τις εμπορικές παγίδες που την κάνουν μια μεγάλης διάρκειας τηλεοπτική διαφήμιση. Οι ελπίδες μας για μια αξιοπρεπή υπερηρωική ιστορία βγαλμένη από την θεματική του multiverse στρέφονται στην συνάντηση του Flash με τον Μπάτμαν του Μάικλ Κίτον που θα έρθει σε λίγους μήνες, εκεί όπου ελπίζουμε να μην δούμε τα ίδια φτηνά και αντι-κινηματογραφικά κόλπα. Το ελπίζουμε αλλά η αλήθεια είναι πως δεν το πολυπιστεύουμε. Άλλωστε οι ταινίες της DC που είναι ενταγμένες σε κινηματογραφικό σύμπαν μοιάζουν να διακατέχονται από εμμονή με το να υιοθετούν όλες τις μαρβελικές παθογένειες. Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον θα έχουμε πάντα το «Spiderman: Into the Spider-Verse».
