«Sopranos»: Οι 10 καλύτερες στιγμές ενός μαφιόζικου αριστουργήματος

Με τα χρόνια, η ερώτηση αυτή έγινε μια από τις πιο χαρακτηριστικές ατάκες της σειράς αλλά όταν την εκτόξευσε για πρώτη φορά η Μέντοου προς τον πατέρα της, το κοινό ένιωσε μέσα του ολόκληρη την αμηχανία του Τόνι Σοπράνο. Ο εμβληματικός μαφιόζος γνώριζε πως κάποια στιγμή τα παιδιά του θα μεγαλώσουν και θα αρχίσουν να αναρωτιούνται το πως βγάζει λεφτά ο πατέρας τους, η στιγμή που ο Τόνι πρέπει να συνδυάσει την εγκληματική και την γονεϊκή του ταυτότητα έφτασε και όσο προετοιμασμένος και αν ήταν θεωρητικά για αυτό, το άβολο της κατάστασης παραμένει στα ύψη και ο τρόπος που το διαχειρίζεται συγκροτεί μια από τις πιο απολαυστικές στιγμές της σειράς.

Κατά πολλούς, το τελευταίο επεισόδιο της 2ης σεζόν είναι το καλύτερο επεισόδιο ολόκληρης της σειράς. Είναι πολύ δύσκολη μια ξεκάθαρη απάντηση όταν μιλάμε για ένα τόσο σπουδαίο σίριαλ αλλά σε κάθε περίπτωση, το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι πράγματι, ένα αριστούργημα. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, ο Τόνι είναι βαριά άρρωστος, βλέπει το ένα εφιαλτικό όνειρο μετά το άλλο, παραληρεί μέσα στον ύπνο του και το υποσυνείδητό του τον ταλαιπωρεί μέχρι εκεί που δεν πάει. Και κάπου βλέπει την αλήθεια: ένα ψάρι του μιλάει και έχει τη φωνή του πιστού του φίλου και συνεργάτη, του Πούσι. Και αυτό το ψάρι/Πούσι λέει στον Τόνι αυτό που και ο ίδιος ξέρει βαθιά μέσα του αλλά αρνείται να παραδεχθεί: ο Πούσι είναι ένας καταδότης, ένα καρφί, συνεργάζεται με το FBI. Και μέσω αυτού του καταπληκτικού ευρήματος -ο πραγματιστής Τόνι βλέπει την αλήθεια μέσω του υποσυνείδητού του και όχι μέσω της λογικής του, ακριβώς επειδή όταν πρόκειται για τον φίλο του, η κρίση του θολώνει- ένα σοκαριστικό μυστικό αποκαλύπτεται: ο Πούσι πρέπει να πεθάνει και άλλωστε, στην μαφιόζικη αργκό τα ψάρια συμβολίζουν θάνατο (κατά την κλασική ατάκα του «Νονού»: «Ο Λούκα Μπράτσι κοιμάται με τα ψάρια»).

Είναι επιβλητική φιγούρα ο Τόνι Σοπράνο. Και αυτό τον κάνει να φαίνεται απειλητικός. Αλλά μέχρι το επεισόδιο αυτό, αυτός ο κίνδυνος απλά υπονοούταν. Μέχρι τη στιγμή που πρέπει να βρομίσει ο ίδιος τα χέρια του. Τότε βλέπουμε τον αληθινό Τόνι, τότε βλέπουμε ότι δεν είναι απλά ένα κεφάλι της μαφίας που δίνει εντολές αλλά ότι έχει στόφα εκτελεστή μέσα του. Σε όλο το επεισόδιο, ένα παιχνίδι γάτας και ποντικού παίζεται ανάμεσα στον Τόνι και έναν παλιό χαφιέ που τυχαία ανακαλύπτει. Και όταν τελικά, ο τελευταίος πέφτει στα χέρια του αρχηγού της μαφίας του Νιου Τζέρσεϊ, δολοφονείται όπως αξίζει στους ρουφιάνους…

Η κόντρα ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και το Νιού Τζέρσεϊ ισορροπεί σε μια λεπτή κλωστή, βρισκόμαστε ένα βήμα πριν τον πόλεμο. Αλλά ακόμα και σε τόσο συγκρουσιακές καταστάσεις, υπάρχουν κανόνες και ο Σαλβατόρε «Κόκο» Κολιάνο τους παραβιάζει: πλησιάζει την ανυποψίαστη κόρη του Σοπράνο σε ένα τυχαίο μαγαζί, την εκφοβίζει προκειμένου να στείλει μήνυμα στον πατέρα της και ο τακτικιστής Τόνι θολώνει στο άκουσμα αυτού του γεγονότος. Σαν ταύρος σε υαλοπωλείο, ο Τόνι θα μπουκάρει στο μαγαζί-στέκι των Νεοϋορκέζων μαφιόζων, οι τελευταίοι θα καταλάβουν ότι καλό είναι να μην τον κάνουν υπερβεί τα όριά του, η βία που θα ασκήσει θα είναι αμείλικτη και όσο και αν ο πόλεμος πλησιάζει απειλητικά έπειτα από αυτή την κίνηση, άπαντες στη Νέα Υόρκη θα το θυμούνται από εδώ και πέρα: μην εκνευρίζεις τον Τόνι Σοπράνο.

Ο Κρίστοφερ, ανιψιός και προστατευόμενος του Τόνι από την πρώτη σεζόν, ισορροπούσε διαρκώς σε ένα λεπτό σκοινί: αν δεν ήταν ένα τόσο κοντινό πρόσωπο του πρωταγωνιστή της σειράς θα είχε πεθάνει πολύ νωρίτερα. Όμως αυτή η σειρά είχε την τάση να μας την φέρνει εκεί που δεν το περιμένουμε και ο θάνατος του Κρίστοφερ είναι μια από τις πιο σοκαριστικές στιγμές ολόκληρης της ιστορίας: Τόνι και Κρίστοφερ τρακάρουν, ο τελευταίος κοντεύει να πνιγεί μέσα στα αίματά του και ο Τόνι, εκτιμώντας πως δεν έχει καν νόημα να περιμένουν το ασθενοφόρο, τον αποτελειώνει… Από τις πιο σκοτεινές στιγμές της σειράς.

Η σχέση του Τόνι Σοπράνο με την ψυχίατρό του είναι πέρα για πέρα κομβική για την εξέλιξη της σειράς. Η Δρ. Μέλφι δεν εγκρίνει τη ζωή και το επάγγελμα του πελάτη της, καταστέλλει τον ερωτισμό ανάμεσά τους και συνεχίζει να τον ψυχαναλύει επαγγελματικά μεν, κριτικά δε. Μέχρι που πέφτει θύμα βιασμού, ο βιαστής της μένει ατιμώρητος και εκείνη έχει την επιλογή να στραφεί στον Τόνι Σοπράνο για να αποδώσει δικαιοσύνη με τον τρόπο που αυτός ξέρει. Η πάλη ηθικής που γίνεται μέσα της βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εκ των καλύτερων επεισοδίων της σειράς, οι βεβαιότητές της περί δικαιοσύνης καταρρέουν όταν είναι το αδικαίωτο θύμα. Αλλά στο τέλος, θα μείνει σταθερή: όταν ο Τόνι θα την ρωτήσει αν μπορεί να κάνει για αυτήν, ένα αδιάλλακτο και αποφασιστικό «όχι» θα κλείσει τον διάλογο και θα ρίξει τίτλους τέλους σε ένα πολύ βαθύ επεισόδιο.

Ο Τόνι και ο θείος του, ο Τζούνιορ είχαν πάντα μια πολύ ιδιαίτερη σχέση, μια σχέση συγγενικής αγάπης αλλά και ανταγωνιστικού μίσους, μια σχέση που όπως και να είχε πάντα τους κρατούσε κοντά. Η συγκεκριμένη στιγμή μεταξύ τους είναι μια από τις πιο συγκινητικές ολόκληρης της σειράς και το γεγονός ότι έρχεται σε μια περίοδο που ο Τόνι έχει γίνει πέρα για πέρα ψυχρός, δεν έχει ίχνος ευαισθησίας μέσα του, την κάνει ακόμα πιο έντονη. «Δεν με αγαπάς;», θα ρωτήσει τον θείο του σε ένα πρωτοφανές λύγισμα, σε μια εντυπωσιακή άρνηση του ρόλου του άκαμπτου γκάνγκστερ: ο Τόνι είναι ο ανιψιός του θείου του και όσο σκληρή και κυνική και αν είναι η δουλειά που κάνουν, θα συνεχίσει να αποζητά την αγάπη του, να τον βλέπει σαν στήριγμά του. Τρομακτικά συγκινητική σκηνή.

«Με κρατούσαν στο χέρι, Τόνι», θα πει απολογούμενος στον αρχηγό του αλλά (κυρίως) αδελφικό του φίλο ο Πούσι. Βέβαια, το γνωρίζει και ο ίδιος: το γεγονός ότι είναι πληροφοριοδότης του FBI δεν αφήνει άλλο περιθώριο πλην της δολοφονίας. Ο Τόνι, ο Πόλι, ο Σίλβιο και ο Πούσι επιβιβάζονται στο σκάφος. Ο τελευταίος δεν γνωρίζει ποια είναι η μοίρα του, οι κολλητοί του την αποκαλύπτουν σταδιακά. Αρχικά, ο Πούσι πανικοβάλλεται, στη συνέχεια αποδέχεται το αναπόφευκτο. Η ζωή στο οργανωμένο έγκλημα άλλωστε, τις εμπεριέχει αυτές τις πιθανότητες. Οι τέσσερις φίλοι πίνουν μερικές γύρους σφηνάκια τεκίλας, λένε μερικά τελευταία αστεία και στη συνέχεια, οι τρεις εξ’ αυτών πυροβολούν μέχρι θανάτου τον τέταρτο – όχι όμως στο πρόσωπο, όπως άλλωστε τους ζήτησε σαν χάρη. Ο Πούσι σκοτώνεται από τους πιο δικούς του ανθρώπους, μια εμβληματική στιγμή του «Sopranos» μόλις έχει ολοκληρωθεί.

Μέσα στην τεράστια αφέλειά της, η Αντριάνα έκανε δυο μοιραία λάθη. Το πρώτο ήταν πως έγινε πληροφοριοδότρια του FBI. Το δεύτερο ήταν πως, σε μια στιγμή μεγάλης αδυναμίας, το παραδέχθηκε στον σύζυγό της, τον Κρίστοφερ. Και όταν ο άντρας σου είναι σταθερό μέλος της μαφίας, οι πιθανότητες να βγεις ζωντανή από ένα τέτοιο λάθος είναι 50-50. Ο Σίλβιο πηγαίνει φιλικά στο σπίτι της Αντριάνα, της λέει πως θα την πάει με το αμάξι στο νοσοκομείο να δει τον άντρα της που υποτίθεται βρίσκεται εκεί σε κρίσιμη κατάσταση, εκείνη τον πιστεύει χωρίς ίχνος πονηριάς όμως, όσο η βόλτα με το αμάξι εξελίσσεται, γίνεται κατανοητό πως ο προορισμός δεν είναι το νοσοκομείο αλλά το δάσος που οι μαφιόζοι θάβουν τα πτώματά τους. Η μελλοθάνατη γυναίκα καταλαβαίνει την μοίρα της όταν πια είναι αργά, ξεσπάει βουβά σε λυγμούς, παρακαλάει τον Σίλβιο να της χαρίσει τη ζωή αλλά αυτό προφανώς, δεν θα γίνει ποτέ: μια συγκλονιστική στιγμή του «Sopranos» ολοκληρώνεται.

Δεν θα μάθουμε ποτέ ποια ήταν η κατάληξη του πρωταγωνιστή αυτού του αριστουργηματικού σίριαλ. Και αυτό, διότι το φινάλε υπήρξε τόσο αριστουργηματικά ατελές, τόσο ερμητικά αόριστο, που συνειδητά μας άφησε με αυτό το (προορισμένο να γίνει αιώνιο) ερώτημα. Ο Τόνι και η οικογένειά του βρίσκονται σε ένα μαγαζί και βιώνουν μια μάζωξη μεταξύ τους. Το κλίμα είναι ζεστό αλλά ταυτόχρονα, μια απροσδιόριστη απειλή το καθορίζει, δεκάδες σημάδια στην ατμόσφαιρα κάνουν τον θεατή να πιστεύει πως ανά πάσα στιγμή η χαλαρή οικογενειακή βραδιά του Τόνι θα διακοπεί από έναν απρόσμενο παράγοντα – μιλάμε για έναν αρχηγό της μαφίας άλλωστε και τέτοιοι τύποι έχουν πάντα εχθρούς. Η πόρτα του μαγαζιού θα ανοίξει, ο Τόνι θα κοιτάξει προς το μέρος της, το επεισόδιο θα τελειώσει με το μαύρο να πέφτει στην εικόνα: είναι άραγε το ίδιο μαύρο που βλέπει όποιος πεθαίνει; Ή απλά τελείωσε άλλο ένα επεισόδιο, απλά λιγάκι απότομα, απλά ως πλάκα στους θεατές που περίμεναν κάτι μεγαλεπίβολο για το τελευταίο επεισόδιο. Όπως και να έχει, τι φινάλε…