«Harleen»: Η Σιωπή των Αμνών της DC Black Label

Από το 1992, όταν και η Χάρλεϊ Κουίν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο πλευρό του Τζόκερ στο τηλεοπτικό «Batman: The Animated Series», μέχρι και σήμερα, ο χαρακτήρας της μούσας του διαβολικού κλόουν υπήρξε ανεξερεύνητος όσον αφορά τις εν δυνάμει δυνατότητές του και σε γενικές γραμμές, δευτερεύων μέσα στο σύμπαν της Γκόθαμ Σίτι.

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως το «Mad Love» του 1994, το one shot του Paul Dini και του Bruce Timm, ήταν για πολλά χρόνια η πιο χαρακτηριστική ιστορία της συντρόφου του Τζόκερ: εκείνη η περιπέτεια δημιουργήθηκε στα πλαίσια της σειράς «The Batman Adventures», δηλαδή ως τμήμα μιας εκδοχής του μπατμανικού σύμπαντος που απευθυνόταν περισσότερο σε παιδιά και από λίγο ως καθόλου σε ενήλικο κοινό (σε αντίθεση με την πλειονότητα των Batman ιστοριών) και αυτό παρά το γεγονός ότι το origin της Χάρλεϊ Κουίν -ψυχίατρος που επιχειρεί να θεραπεύσει τον Τζόκερ αλλά αυτός την χειραγωγεί και την κάνει την υποτακτική συνοδοιπόρο του- είναι ό,τι πρέπει για συζητήσεις και προβληματισμούς αμιγώς ενήλικης χροιάς.

Σε μια περίοδο που ούτε καν η κινηματογραφική απόδοση της Χάρλεϊ Κουίν δεν στάθηκε ικανή να της προσδώσει το βάθος που θα της αντιστοιχούσε -τα «Suicide Squad» και «Birds of Pray» υπήρξαν αληθινά κινηματογραφικά εκτρώματα, παντελώς ανάξια λόγου- δυο ταυτόχρονες προσπάθειες της DC Black Label, που ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 2019, επιχείρησαν να πιάσουν στα σοβαρά τον χαρακτήρα της πρώην ψυχιάτρου και νυν δολοφονικής αρλεκίνου και από εκεί που την αντιλαμβανόμασταν μέσω ενός μείγματος αδιαφορίας και χαλαρής συμπάθειας, εν τέλει ψηθήκαμε για τα καλά με το μύθο της.

Η μια προσπάθεια είναι το «Joker/Harley: Criminal Sanity» του Kami Garcia και η άλλη το «Harleen» του Stjepan Šejić:

Και αν αναφορικά με την πρώτη προσπάθεια έχουν κυκλοφορήσει μόλις τρία από τα συνολικά εννιά τεύχη της και συνεπώς, δεν μπορεί να κριθεί ολοκληρωμένα, για το «Harleen» του Stjepan Šejić, μια ιστορία που ολοκληρώθηκε μέσα σε τρία μέρη, μπορούμε να το πούμε με σιγουριά: πρόκειται για μια καταπληκτική δημιουργία, πλήρως ισορροπημένη όσον αφορά τα βαθύτερα σκεπτικά της αλλά και την πλοκή της καθεαυτή, με άψογη εμβάθυνση και εξέλιξη χαρακτήρων και το κυριότερο, με μια καλοδομημένη πρωταγωνίστρια (την Χαρλίν Κουινζέλ, που όπως όλοι γνωρίζουμε θα αποκτήσει το εγκληματικό της άλτερ έγκο στη φιγούρα της Χάρλεϊ Κουίν) που έχει αληθοφανή κίνητρα και διακατέχεται από υποδειγματική εξέλιξη.

Η Χαρλίν είναι μια 30άρα ψυχίατρος που προσπαθεί να κάνει καριέρα στον χώρο της ψυχιατρικής. Είναι πανέμορφη αλλά και γεμάτη ανασφάλειες. Πανέξυπνη αλλά δίχως αυτοπεποίθηση. Την κυνηγάει το παρελθόν της καθώς όταν ήταν φοιτήτρια έγινε γνωστή η ερωτική σχέση που διατηρούσε με έναν κατά πολλά χρόνια μεγαλύτερο καθηγητή της στο Πανεπιστήμιο και τα κουτσομπολιά δεν λένε να την αφήσουν ήσυχη. Για πολλούς στον χώρο της ψυχιατρικής είναι μια γυναίκα που κάνει καριέρα εκμεταλλευόμενη την ομορφιά της και αυτό η ίδια δεν μπορεί να το διαχειριστεί.

Η Χαρλίν έχει μια θεωρία (για την ακρίβεια, μια πεποίθηση) αναφορικά με τους εμβληματικούς υπέρ-εγκληματίες, που έχουν κατακλύσει την πόλη της, την Γκόθαμ Σίτι και οι οποίοι διαρκώς συγκρούονται με τον Μπάτμαν. Πιστεύει πως η ενσυναίσθηση, η ικανότητα δηλαδή των ανθρώπων να κατανοούν και να ταυτίζονται με τους άλλους ανθρώπους, βρίσκεται δομικά μέσα στις ψυχές όλων, ακόμα και των εγκληματιών (ακόμα και του διασημότερου εξ’ αυτών, του Τζόκερ). Πιστεύει πως οι πιο διαβολικοί και εγκληματικοί τρόφιμοι του Άσυλου Άρκαμ μπορούν να θεραπευτούν (ακόμα και ο Τζόκερ) αν μέσα από μια ψυχαναλυτική διαδικασία βρεθούν τα βαθύτερα αίτια που τους έχουν κάνει να αγνοούν την ενσυναίσθησή τους. Όταν ο επικεφαλής του Ιδρύματος Γουέιν πείθεται από αυτή την πεποίθησή της, η Χαρλίν εξασφαλίζει οικονομική υποστήριξη για την εμβάθυνση της θεωρίας της και κερδίζει το δικαίωμα να κάνει μια σειρά προσωπικών ψυχαναλύσεων με τους τρόφιμους του Άρκαμ (και με τον Τζόκερ).

Οι συνεδρίες της με τον Τζόκερ ωστόσο διαφέρουν αισθητά από κάθε άλλη συνεδρία της με τους τρόφιμους/φυλακισμένους του Άρκαμ. Ο Τζόκερ, πέρα από ένας διαταραγμένος και εγκληματικός εγκέφαλος, αποδεικνύεται ένα πανέξυπνο μυαλό, σχεδόν ένας διανοούμενος. Όπως και η ίδια η Χαρλίν κατανοεί, πίσω από την χαοτική του δράση μια ολόκληρη κοσμοθεωρία επικρατεί. Και τυχαίνει να είναι πλήρως αντιθετική από αυτή της Χαρλίν. Για τον Τζόκερ, κανένας άνθρωπος δεν έχει ενσυναίσθηση, απλά οι περισσότεροι υποκρίνονται πως έχουν. Οι εγκληματίες της πόλης, με πρώτο και καλύτερο τον ίδιο, είναι άνθρωποι που απλά δεν μπορούν να υποκριθούν όπως η υπόλοιπη κοινωνία. Ο Τζόκερ λέει πως οι υγιείς κάτοικοι της Γκόθαμ δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους εγκληματίες της, πως είναι θέμα συγκυριών το γεγονός ότι δεν αποκαλύπτουν τον αληθινό, εγκληματικό τους εαυτό.

Παρά το γεγονός πως γνωρίζουμε εξαρχής ποια θα είναι η κατάληξη αυτής της ψυχανάλυσης που κουβαλάει στοιχεία σύγκρουσης κοσμοθεωρίων, ο τρόπος που ο Šejić την χτίζει είναι τόσο υποδειγματικός που την κάνει απολαυστική. Παρά το γεγονός ότι στην πραγματικότητα, οι αντιλήψεις που ξεδιπλώνει ο Τζόκερ είναι μια αναλυτική περιγραφή των όσων έλεγε ο Τζόκερ του Χιθ Λέντζερ στο «Dark Knight», η πρωτοτυπία της παρουσίας του σε αυτή την ιστορία είναι έκδηλη. Ο διαβολικός κλόουν είναι σχεδιασμένος με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνεται πίσω από τη φρικιαστική του εμφάνιση κρύβεται ένας όμορφος και πολύ ελκυστικός άντρας, ικανός να γοητεύσει μια γυναίκα. Ο τρόπος που μιλάει παραπέμπει σε διανοούμενο, είναι μια εγκληματική ιδιοφυία με την ικανότητα να δομεί πολύ πειστικά και δυνατά επιχειρήματα όταν εμπλέκεται σε μια φιλοσοφική συζήτηση χωρίς ποτέ όμως να χάνει το προφίλ του ψυχοπαθή και επικίνδυνου τύπου – η γοητεία που ασκεί στην Χαρλίν είναι πολύ ρεαλιστική.

Θα έλεγε κανείς πως το μοτίβο της μεταξύ τους επικοινωνίας παραπέμπει ευθέως στη σχέση του Χάνιμπαλ Λέκτερ και της Κλαρίς Στάρλινγκ, έτσι όπως τη γνωρίσαμε στην θρυλική πλέον ταινία του Τζόναθαμ Ντεμ, «Η Σιωπή των Αμνών». Όπως και στο εμβληματικό θρίλερ του 1991 έτσι και στην ιστορία του Šejić, μια ταλαντούχα αλλά ανασφαλής γυναίκα, κουρασμένη από την διαρκή υποτίμηση του κοινωνικού της περίγυρου, νιώθει μια παράδοξη εγγύτητα με ένα έγκλειστο τέρας. Και όπως στην «Σιωπή των Αμνών» έτσι και στο «Harleen», ο ψυχάκιας που κρύβεται πίσω από το τζάμι που τον χωρίζει με την φαινομενική παρατηρήτριά του (ναι, υπάρχει ένα τζάμι που τους χωρίζει στις συναντήσεις τους και αυτή η ομοιότητα ακόμα και σε χωροταξικό στήσιμο της σκηνής κάνει αδύνατη την αποφυγή των συγκρίσεων) είναι στην πραγματικότητα ο αληθινός καθοδηγητής της όλης αλληλεπίδρασης, ένας εν δυνάμει μέντορας.

Το «Harleen» είναι στην ουσία του ένα crime θρίλερ και οι εμφανίσεις του Μπάτμαν, του Επιθεωρητή Γκόρντον αλλά και του Εισαγγελέα της πόλης, Χάρβεϊ Ντεντ, που ο καθένας με τον τρόπο του επηρεάζουν τη βασική πλοκή, λειτουργούν ενισχυτικά στην εδραίωση του crime ύφους της ιστορίας. Πολύ περισσότερο όλων, το subplot που έχει να κάνει με τον Εισαγγελέα Ντεντ και μελλοντικό Διπρόσωπο. Η δική του ιστορία, σκοτεινή και γοητευτική όπως πάντα, μπορεί να είναι ειπωμένη μπόλικες φορές στο παρελθόν, μπορεί να την έχουμε δει να αναπτύσσεται με πιο αναλυτικό και ως εκ τούτου με πιο στιβαρό τρόπο, ωστόσο χωρίς την παρουσία της, το «Harleen» δεν θα ήταν τόσο πολυδιάστατο όπως τώρα – μεγάλο πράγμα τα sublot σου να συμβάλλουν στο χτίσιμο ενός συγκεκριμένου κοινωνικού περιβάλλοντος.

Κατακλειδώνοντας, μέσα από το «Harleen», η διάσημη μούσα του διαβολικού Τζόκερ, βρήκε το βάθος σε επίπεδο προσέγγισης που άξιζε το origin της και που μέχρι στιγμής δεν είχαμε πάρει. Μαντεύουμε δε πως τα επόμενα χρόνια, μετά τις άθλιες κινηματογραφικές εκδοχές της Χάρλεϊ Κουίν από το DCU, το κόμικ του Šejić θα γίνει η αφορμή για να ασχοληθεί στα σοβαρά το Χόλιγουντ με τον υποτιμημένο χαρακτήρα της ανασφαλούς ψυχιάτρου που χόρεψε με τον διάβολο και τον ερωτεύτηκε…