Η τελευταία ταινία του σπουδαίου σκηνοθέτη κυκλοφόρησε στην σωστή στιγμή αλλά χάνεται μες στην φιλοδοξία της.
Όταν μιλάμε για τον Spike Lee, μιλάμε για τον σπουδαιότερο μαύρο σκηνοθέτη του Hollywood. Έχοντας στο ενεργητικό του αριστουργήματα, όπως τα ”Do the Right Thing”, ”Malcolm X” και ”25th hour” αλλά και αστοχίες σαν το αχρείαστο remake του ”Old Boy”, ο Lee κατέχει ξεχωριστή θέση στην λίστα των μεγάλων κινηματογραφιστών από τα 90ς μέχρι σήμερα.
Το ”Da 5 Bloods” έκανε πρεμιέρα στην streaming πλατφόρμα του Netflix σε μια ιδιαίτερη συγκυρία. Η εξεγέρση της μαύρης κοινότητας στις ΗΠΑ είναι το πρώτο θέμα συζήτησης παγκοσμίως και το σύνθημα ”Black Lives Matter” έχει κατακλύσει τα social media με το ζήτημα της φυλετικής ανισότητας να είναι δυστυχώς στο επίκεντρο. Ο Lee, ένας δημιουργός άρρηκτα συνδεδεμένος με την ανάδειξη της κοινωνικής θέσης των μαύρων στην Αμερική, βγάζει μια ταινία απόλυτα συγχρονισμένη με το κλίμα της εποχής και ταυτόχρονα ιστορικής σημασίας.
Έχουν βγει πάμπολλες ταινίες γύρω από τον πόλεμο του Βιετνάμ, τον πόλεμο που στιγμάτισε όσο κανένας άλλος την σύγχρονη ιστορία της Αμερικής. Καμία όμως από αυτές τις ταινίες δεν τόλμησε να ασχοληθεί με ένα μεγάλο ζήτημα που είχε προκύψει από τον πόλεμο αυτό. Την συμμετοχή των μαύρων Αμερικάνων σε έναν ξεκάθαρα επεκτατικό πόλεμο και την χρήση τους ως αναλώσιμοι στρατιώτες πρώτης γραμμής, καθώς την ίδια περίοδο οι ηγέτες τους δολοφονούνταν και οι φυλετικές αντιθέσεις εντείνονταν, με την συνεχή χρήση βίας εις βάρος τους. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο o Lee επιλέγει να χρησιμοποιήσει τον περίφημο λόγο του Μοχάμεντ Άλι στην έναρξη της ταινίας, όταν ο θρυλικός πυγμάχος δήλωνε την αντίθεση του στην επιστράτευση.
Έχοντας αυτό το δυνατό υλικό, ο Spike Lee στήνει μια ιστορία αναζήτησης ενός χαμένου θησαυρού στην ζούγκλα του Βιετνάμ. Τέσσερις φίλοι και βετεράνοι του πολέμου αναζητούν έναν θησαυρό που είχαν θάψει μαζί και ταυτόχρονα να βρουν τα λείψανα του φίλου τους που είχε σκοτωθεί στην διάρκεια του πολέμου. Η ζωή του καθενός έχει πάρει διαφορετικό δρόμο αλλά η κοινή τους εμπειρία στον πόλεμο έχει δημιουργήσει έναν δεσμό που δεν σπάει εύκολα. Η αναζήτηση τους θησαυρού και του χαμένου τους φίλου θα τους φέρει ξανά κοντά αλλά ταυτόχρονα θα αναδυθούν και οι αντιθέσεις μεταξύ τους και θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τον πόλεμο ξανά σε άλλη μορφή.
Η αφήγηση εναλλάσσεται μεταξύ του τώρα και των flashbacks των πρωταγωνιστών. Σε αντίθεση με το ”The Irishman”, όπου ο Martin Scorsese χρησιμοποίησε εφέ αντιγήρανσης, εδώ ο Lee βάζει τους γερασμένους πρωταγωνιστές του να υποδύονται τους νεότερους εαυτούς τους, δίνοντας βάση περισσότερο στην θεατρικότητα. Επίσης υπάρχουν διάχυτες αναφορές σε παλιότερες πολεμικές ταινίες, με δύο τραντάχτες σκηνές που παρωδούν το ”Apocalypse Now”, χαρακτηριστικό του έντονου κωμικού στοιχείου που διακρίνει τον Lee.
Ο Lee μέσα σε δυόμιση ώρες συνδυάζει πολλά διαφορετικά είδη ταινιών όπως τα buddy movies, blaxpoitation περιπέτειες και ντοκιμαντέρ, κάνοντας παράλληλα έναν επίκαιρο πολιτικό σχολιασμό τόσο για την δεκαετία των 60ς, όσο και για το σήμερα. Κι αυτό είναι το βασικό πρόβλημα της ταινίας. Μέσα στην αδικαιολόγητα μεγάλη διάρκεια της η ταινία αλλάζει συνέχεια ύφος, με αποτέλεσμα κάπου να χάνεται και το ενδιαφέρον. Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων από διαφορετικά είδη γίνεται κάπως άτσαλα και η τελική εικόνα που σου μένει είναι μια φιλόδοξη αλλά χαώδης ταινία.
Υπάρχουν βέβαια και αρκετά θετικά όπως οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών και ειδικά του Delroy Lindo, ο οποίος είναι αναμφίβολα η ψυχή της ταινίας. Μέσα από την βασική τετράδα ο Lee αναδεικνύει εξαιρετικά τις εσωτερικές αντιθέσεις μεταξύ της μαύρης κοινότητας όπως έχουν διαμορφωθεί στον σύγχρονο κόσμο καθώς και την θέση των μαύρων σε έναν πόλεμο που δεν είχαν ποτέ θέση.
Το ”Da 5 Bloods” έχει όλα τα στοιχεία του σινεμά του Spike Lee και αποτελεί την συνέχεια της επιστροφής του στο ύφος που τον καθόρισε μετά το ”The Black Kkklansman”. Η επιστροφή αυτή είναι λιγότερη ριζοσπαστική σε σχέση με την εποχή του ”Do the Right Thing” αλλά εξακολουθεί να είναι αναγκαία και επίκαιρη. Από την άλλη όμως οφείλουμε να πούμε ότι το σινεμά των μαύρων σκηνοθετών έχει παραδόσει σαφώς καλύτερες δημιουργίες τα τελευταία χρόνια με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα ”Fruitvale Station”, ”Sorry to Bother You” και ”Blindspotting”.
