Από μεγαλεπήβολες παραγωγές μέχρι ανεξάρτητα διαμάντια, το sci-fi σινεμά δεν έχει σταματήσει ποτέ να είναι από τα πιο ποιοτικά είδη της έβδομης τέχνης.
Το κινηματογραφικό είδος της επιστημονικής φαντασίας είναι τόσο παλιό όσο ο ίδιος ο κινηματογράφος. Από το Metropolis του Fritz Lang και την Οδύσσεια του Διαστήματος του Kubrick εώς το όγδοο επεισόδιο του Star Wars, το sci-fi είναι από τα πιο σημαντικά υποείδη της 7ης τέχνης. Ταξίδια στο διάστημα και στον χρόνο, τεχνητή νοημοσύνη, εξωγήινοι εισβολείς, δυστοπικές κοινωνίες αποτέλεσαν βασικές θεματικές καινοτόμων δημιουργών, οι οποίοι διεύρυναν τους κινηματογραφικούς μας ορίζοντες με ταινίες που έγραψαν ιστορία.
Το πρώτο δείγμα επιστημονικής φαντασίας στην μεγάλη οθόνη είναι το Ταξίδι στην Σελήνη (Le voyage dans la Lune – 1902) του Γάλλου οραματιστή Georges Méliès. Πρόκειται για μία μικρού μήκους βωβή ταινία που αφηγείται την περιπέτεια μιας ομάδας αστρονομών που πάνε στην Σελήνη. Η ταινία χρησιμοποίησε πρωτοποριακά πρακτικά εφέ για την εποχή της και έθεσε νέους κανόνες στην κινηματογραφική αφήγηση.
Τις επόμενες δεκαετίες οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας ήταν στην πλειοψηφία τους είτε φουτουριστικές, είτε ταινίες τρόμου με sci-fi υπόβαθρο. Το Metropolis θεωρείται δικαίως αριστουργηματικό και επίκαιρο μέχρι σήμερα, αλλόκοτα πλάσματα όπως το τέρας του Frankenstein ή ο επιστήμονας το πρώι, τέρας το βράδυ, Dr Jekyll και Mr Hyde παίρνουν σάρκα και οστά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και κατορθώνουν να ασκούν επιρροή ακόμα και στις μέρες μας.
Η δεκαετία όμως που έχει βαφτιστεί ως η χρυσή εποχή του sci-fi είναι η δεκαετία του 50. Είναι η εποχή όπου ο κόσμος προσπαθεί να ορθοποδήσει μετά τις καταστροφικές συνέπειες του Β Παγκοσμίου πολέμου και τα φανταστικά επιστημονικά σενάρια βρίσκουν ένα ευρύ κοινό, το οποίο πασχίζει να ονειρευτεί αλλά και να τρομάξει. Παρόλο που οι 50’ς sci-fi ταινίες πλέον θεωρούνται b-movies, η επιρροή τους είναι αδιαμφισβήτητη. Τo War of the Worlds του H.G. Wells, The Day the Earth Stood Still, The Thing from Outer Space, The Blob και άλλοι πολλοί τίτλοι κέρδιζαν το ενδιαφέρον του κοινού και έθεταν τις βάσεις για την μετέπειτα πορεία του sci-fi στο σινεμά. Ενώ ποιότικα είναι πιο χαμηλά σε σχέση με μελλοντικές ταινίες ή ακομα και με ταινίες προηγούμενων δεκαετιών, τα 50’ς είναι η δεκαετία ορόσημο του sci-fi. Η εμπορική επιτυχία των ταινιών εκείνων έδωσε την δυνατότητα σε περισσότερες παραγωγές τέτοιου τύπου και επήρεασαν μεγάλους δημιουργούς των επόμενων χρόνων.
Από εκεί και πέρα η πορεία του sci-fi είναι ανοδική. Τεράστιοι σκηνοθέτες καταπιάνονται με την επιστημονική φαντασία και δημιουργούν αριστουργήματα, νέοι δημιουργοί κάνουν τα πρώτα τους βήματα με αυτό το είδος και εξελίσσονται στα μεγαλύτερα ονόματα του χώρου, τα πρώτα franchises κάνουν την εμφάνισή τους και το sci-fi γίνεται μία από τις πιο εμπορικές δυνάμεις του κινηματογράφου στο Hollywood αλλά και μία δυνατή καλλιτεχνική έκφραση.
Έτσι λοιπόν φτάνουμε στην δεκαετία που διανύουμε, όπου το sci-fi δείχνει να πετυχαίνει την απόλυτη ισορροπία τόσο καλλιτεχνικά όσο και εμπορικά. Η πλειοψηφία των sci-fi ταινίων που κυκλοφορεί αυτή την περίοδο κερδίζουν τόσο την αγάπη του κοινού αλλά και τις θετικές κριτικές των κριτικών κινηματογράφου. Παλιές ταινίες συνεχίζονται πετυχημένα, τα μεγάλα franchises ανανεώνονται εντυπωσιακά κερδίζοντας και τις νέες γενιές, κυκλοφορούν ταινίες οι οποίες σαρώνουν τις υποψηφιότητες και τα βραβεία Όσκαρ και ανεξάρτητα διαμάντια κάνουν την εμφάνισή τους.
Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα μπήκε δυνατά με ταινίες όπως τα Children of Men και District 9,τα οποία αποτέλεσαν έναν ιδανικό συνδυασμό επιστημονικής φαντασίας με πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο. Επίσης το 2009 κυκλοφορεί η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία όλων των εποχών, το Avatar, το οποίο παρά το σχετικά αδύναμο σενάριο ήταν μια πρωτοποριακή ταινία στο τεχνικό κομμάτι. Η δεκαετία των 00ς κάθε άλλο παρά κακή ήταν για το sci-fi, αλλά η εκτίναξη του είδους που πραγματοποιείται την επόμενη δεκαετία δεν έχει προηγούμενο.
Η απαρχή για τα 10ς μπορεί να θεωρηθεί το Inception του Christopher Nolan. Παίρνοντας ιδέες από το Matrix και από το διάσημο anime Paprika, ο Nolan κάνει βουτιά στον κόσμο των ονείρων και δημιουργεί ένα σκεπτόμενο blockbuster, χωρίς την ανάγκη να χτίσει κάποιο franchise γύρω από αυτό. Το 2014 ο ίδιος σκηνοθέτης θα μας ταξιδέψει στο διάστημα με το Interstellar, τον δικό του φόρο τιμής στην Οδύσσεια του Διαστήματος. Και οι δύο ταινίες μπαίνουν άνετα στις λίστες με τις καλύτερες ταινίες της δεκαετίας τοποθετώντας τον Nolan σε ηγετική μορφή του sci-fi σινεμά.
Όμως και οι άλλοι μεγάλοι σκηνοθέτες δεν τα πάνε άσχημα. Το 2013 το Gravity του Alfonso Cuaron σάρωσε τα Όσκαρ κερδίζοντας 7 βραβεία, μεταξύ αυτών και το όσκαρ καλύτερης ταινίας. Ο Ridley Scott επέστρεψε στον χώρο όπου διέπρεψε, με το The Martian (2015) να είναι υποψήφιο σε αρκετές κατηγορίες και τις δύο συνέχειες του franchise του Alien, Prometheus (2012) και Alien: Covenant (2017). Ο πάλαι πότε βασιλιάς του sci-fi, Steven Spielberg, μας παρέδωσε το νοσταλγικό Ready Player One (2018), το οποίο αν και υποδεέστερο σε σχέση με την υπόλοιπη φιλμογραφία του, έχει αρκετά από τα στοιχεία που αγαπήσαμε στις ταινίες του. Ακόμα και ο Lars Von Trier θα παραβεί το περιβόητο Δόγμα 95 με το sci-fi δράμα Melancholia (2011).
Νέοι σκηνοθέτες εμφανίζονται, οι οποίοι παραδίδουν αριστουργήματα, όπως ο Dennis Villeneuve των Arrival (2016) και Blade Runner 2049 (2017) και ο Alex Garland των Ex Machina (2014)και Annihilation (2018). To Looper (2012) του Rian Johnson, τον οδήγησε στη σκηνοθετική καρέκλα του τελευταίου Star Wars και σύμφωνα με φήμες σε μία νέα τριλογία. Το Mad Max: Fury Road (2015) γνώρισε καθολική αποθέωση από κοινό και κριτικούς ανανεώνοντας το ξεχασμένο franchise από τα 80ς και οι υπερηρωικές περιπέτειες της Marvel και της DC ποτισμένες με sci-fi στοιχεία σαρώνουν το box office εδώ και μια δεκαετία.
Την ίδια περίοδο όμως εμφανίζονται και ανεξάρτητες sci-fi παραγωγές που προκάλεσαν αίσθηση όπως το Her (2013) του Spike Jonze, τα Take Shelter (2011) και Midnight Special (2016) του Jeff Nichols και το Coherence (2013) του James Ward Byrkit. Πλέον το sci-fi ξεφεύγει για τα καλά από τους όρους του φθηνού εντυπωσιασμού και των φαντασμαγορικών απεικονίσεων και οι δυνατότητες του είδους στην εποχή του internet και της τεχνολογικής εξάρτησης διευρύνονται εντυπωσιακά.
Και στην τηλεόραση όμως τα πράγματα πάνε περίφημα. Με τις τηλεοπτικές παραγωγές να κοιτάνε πλέον στα ίσα τις κινηματογραφικές, οι σειρές επιστημονικής φαντασίας έχουν ανέβει επίπεδο. Σειρές όπως το Westworld και το Black Mirror έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και βρίσκονται στην ελίτ των τηλεοπτικών σειρών των τελευταίων χρόνων. Τα Doctor Who και Star Trek συνεχίζονται με μεγάλη επιτυχία, το Stranger Things είναι πλέον φαινόμενο της ποπ κουλτούρας και τα Handmaid’s Tale και Man in the High Castle αποτελούν δυστοπικές αλληγορίες ενός εναλλακτικού (αλλά και όχι τόσο μακρινού) παρόντος.
Ο πλουραλισμός του sci-fi στην εποχή που διανύουμε είναι γεγονός. Είναι η εποχή όπου διαδραματίζονται οι κλασσικές ιστορίες των προηγούμενων χρόνων με κάποιες από αυτές να έχουν γίνει πραγματικότητα και άλλες να πρόσκεινται ακόμα στην σφαίρα της φαντασίας. Το αν θα φτάσουμε στην υλοποίηση της επιστημονικής φαντασίας είναι άγνωστο ακόμα. Κι αυτό δίνει περιθώριο στο sci-fi να συνεχίζει να μας ταξιδεύει, να μας προειδοποιεί και να μας εντυπωσιάζει.
Η δεκαετία των 10ς οδεύει προς το τέλος της και βάζοντας κάτω τις δημιουργίες που πάραξε το είδος της επιστημονικής φαντασίας αυτή την εποχή, μπορούμε να δηλώσουμε με σιγουριά ότι είναι η νέα χρυσή εποχή του sci-fi. Με την τεχνολογική εξέλιξη σύμμαχο και τις παραγωγές να σπαταλούν υπέρογκα ποσά, το sci-fi είναι αναμφίβολα το πιο προοδευτικό και ποιοτικό είδος του κινηματογράφου σήμερα και όπως η δεκαετία του 50 έθεσε τις βάσεις για τις επόμενες δεκαετίες, έτσι και η τωρινή φαίνεται να είναι ικανή να αφήσει παρακαταθήκη μία ανεκτίμητη κληρονομιά στις επόμενες γενιές.
